Schildklier

Wat is de functie van de schildklier (glandula thyroidea; thyroïd) én wat zijn veelvoorkomende symptomen/ problemen als er iets mis is met deze klier? In deze blog lees je de antwoorden op veelgestelde vragen.

Betekenis

Wat is een schildklier?

De schildklier is een vlindervormige klier aan de voorkant van de hals die schildklierhormonen (tri-joodthyronine (T3), thyroxine (T4)) en calcitonine produceert uit tyrosine en jodium.

In de ayurveda wordt de schildklier het keelchakra genoemd en heeft de schildklier ook spirituele betekenis.

Waar zit de schildklier?

Als we kijken naar de anatomie dan vind je deze klier van het endocriene systeem aan de voorzijde van de hals tegen de luchtpijn aan voor het strottenhoofd, omringd door 4 bijschildklieren.

Op onderstaande afbeelding kan je de locatie zien:

Wat doet een schildklier?

De belangrijkste schildklierfuncties zijn stofwisseling en groei. Als de stofwisseling verhoogd wordt door schildklierhormoon dan heeft dit op zeer veel processen en functies invloed zoals bijvoorbeeld de hartslag, de doorbloeding, de lichaamstemperatuur, de darmwerking, de vochthuishouding, maar ook mentale functies.

Als deze klier niet goed werkt (uit balans is) zorgt dit dus voor de meest uiteenlopende klachten en symptomen. Uiteraard zijn de schildklierklachten bij een snelle schildklier anders dan bij een trage schildklier.

De functies (werking) van de schildklier op een rij:

• Doorbloeding
• Groei en ontwikkeling
• Hartslag
• Lichaamstemperatuur
• Mentaal en emotioneel welbevinden
• Spijsvertering.

De schildklierhormonen:

• T4 (inactief schildklierhormoon)
• T3 (actief schildklierhormoon)
• Calcitonine.

Download online hormoontest

Klachten & symptomen

Als er een tekort of een teveel is aan schildklierwerking geeft dit een breed scala aan aandoeningen. Dit kan betekenen dat er teveel of te weinig aan schildklierhormonen aangemaakt wordt door deze klier zelf, maar ook dat de omzetting of verwerking in het lichaam niet goed gaat of dat de aansturing vanuit hypofyse niet goed gaat (aanmaak TSH).

• Link tussen zwangerschap en de schildklier: TSH & HCG hormoon

Aan de hand van de symptomen kun je echter lang niet altijd de oorzaken onderscheiden. Als je afwijkingen aan deze klier kunt zien of voelen duidt dit vaak op een medisch schildklierprobleem, maar soms wordt dit pas bij metingen van de bloedwaardes duidelijk.

Vaak wordt gedacht dat je een trage schildklier kunt herkennen aan overgewicht of het niet kunnen afvallen, maar dit is echter lang niet altijd het geval.

De meest voorkomende schildklierproblemen:(1)

1. Trage schildklier (hypothyreoïdie)

Het kan voorkomen dat deze klier traag is vanwege verschillende oorzaken. De TSH waarde in het bloed is dan te hoog, de T4 te laag en de antistoffen (anti-TPO, anti-tg) soms verhoogd ten opzichte van de normaalwaarden.

Veel voorkomende symptomen bij een te langzaam werkende schildklier zijn: keelpijn, vermoeidheid, haaruitval (dun haar), depressie, hoofdpijn/oogmigraine, gezwollen schildklier (ook wel struma genoemd), droge bleke huid, verhoogde cholesterol, breekbare langzaam groeiende nagels, moeilijk slikken of brok in keel, koude handen en voeten, lage hartslag, obstipatie, slaapproblemen, spataderen of couperose, spierkrampen, spierpijnen en/of pijn in gewrichten, verlaagde temperatuur in de ochtend (36.0 of lager), vocht vasthouden in de enkels en handen, én aankomen.

Secundair aan de bekendste symptomen van een trage schildklier zijn er ook zeldzamere en persoonlijke klachten die optreden. Zeldzame klachten waar soms over gesproken worden zijn duizeligheid (vaak als er ook een bijnieruitputting en chronische stressbelasting is), jeuk, veranderde bloeddruk, meer opvliegers, gezwollen tong, oorsuizen (tinnitus), oorpijn, droge mond, benauwdheid, dikke nek, stemmingswisselingen, verminderd libido, nodules (knobbels op de schildklier), hypersensitiviteit, bloedarmoede, nachtelijk zweten, bedplassen, nekpijn, rugpijn (tussen schouderbladen), hese stem, reuma, fibromyalgie, vitiligo, oedeem, én lipoedeem.

-> Meer info: Trage (schild)klier: bloedonderzoek, oorzaken en oplossingen.

-> Meer info: Ziekte van Hashimoto: symptomen, testen en het protocol.

2. Te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie)

Bij een overactieve schildklier wordt deze klier teveel gestimuleerd en wordt er teveel schildklierhormoon geproduceerd. De meest voorkomende oorzaak van een te snel werkende schildklier is de schildklierziekte Graves, een auto-immuunziekte waarbij het lichaam antistoffen maak die de schildklier stimuleert om meer schildklierhormoon aan te maken.

Veel voorkomende symptomen zijn ogen bol tot uitpuilend (bij ziekte van Graves), vaak zweten, moe zijn, diarree, hoge hartslag, bij gezwollen schildklier; keel doet pijn, moeilijk slikken of brok in keel, gejaagd gevoel, gezwollen schildklier (ook wel struma genoemd), kortademigheid, krachtverlies in spieren, ontregelde menstruatie cyclus, slaapproblemen, snel geïrriteerd zijn of angstig, soms toegenomen eetlust, trillende handen, verhoogde temperatuur in de ochtend (37 graden of hoger), én warme huid.

-> Meer info: Te snelle schildklier: klachten, oorzaak, de test & behandeling

3. Vergrote schildklier

Wanneer deze klier verdikt of opgezet is wordt dit ook wel struma of krop genoemd. Er zijn vele oorzaken waardoor deze klier vergroot is en dit kan de schildklier vertragen of juist versnellen. Soms heeft deze verdikking geen invloed op de hoeveelheid schildklierhormoon.

Wat is een krop/ struma?

Bij een struma of krop is de klier vergroot en dat is voelbaar aan een zwelling in de hals. Een struma komt voor bij normale schildklierwaarden, maar ook bij hypothyreoïdie en hyperthyreoïdie. Er zijn verschillende soorten struma’s met vaak andere oorzaken. Bekende varianten zijn diffuus of (multi-)nodulair struma en toxisch of niet- toxisch struma.

->Meer info: Struma: Betekenis, symptomen & klachten én hoe te behandelen

4. Chronische schildklierontsteking

Bij een chronisch ontstoken schildklier kan het zijn dat deze klier niet goed functioneert. Vaak wordt er dan te weinig schildklierhormoon geproduceerd.

->Meer info: Chronische schildklierontsteking: Risicofactoren, oorzaak en behandeling

->Meer info: Ziekte van Graves: symptomen, oorzaken, testen en oplossingen.

Zijn schildklierklachten erfelijk?

Bij schildklierproblemen speelt erfelijkheid vaak een belangrijke rol, net als bij vele andere klachten en ziektes. Dit wil echter niet altijd zeggen dat je de klacht of ziekte ook krijgt, want leefstijlfactoren spelen mee bij het daadwerkelijk tot uiting laten komen van deze genetische aanleg. Wist je dat schildklierklachten vaker voorkomen bij de vrouw dan bij de man, én dat bij een kind ook een schildklierprobleem kan ontstaan?(2)

Wat zijn risicofactoren voor schildklierziekten?

1. Auto-immuun ziektes
2. Bestraling hals/ radioactieve behandeling
3. Bloedarmoede
4. Diëten
5. Lekkende darm syndroom (leaky gut)
6. Medicatie (overleg met je huisarts)
7. Onjuiste jodium hoeveelheid (kan te veel én te weinig zijn)
8. Roken
9. Schildklierhormoon gebruik zonder reden
10. Stress
11. Te veel kelp of soja
12. Vitamine B12  of vitamine D-tekort

Medische hypothyreoïdie

Dit zijn voorbeelden van problemen met een trage schildklier die meestal wel opgespoord worden door het huidige medische protocol TSH/T4 meting:

• Schildklierontstekingen zoals de auto-immuunvorm Ziekte van Hashimoto en thyroiditis (vaak tijdelijke ontsteking na zwangerschap).
• Trage schildklier na operatie of behandeling met radioactief jodium.
• Bestralingen van hoofd en nek.
• Problemen met de hypofyse.
• Struma (krop, vergrote schildklier) door zwaar chronisch jodiumtekort.
• Zware metalenvergiftiging.

Omzettingsproblemen naar actief hormoon T3

T3 is het hormoon dat affiniteit heeft voor receptoren van schildklierhormoon op en in lichaamscellen. Dit is dus het actieve hormoon, terwijl T4 inactief is en meer dienst doet als een soort opslaghormoon. Het lichaam kan dan T4 omzetten in T3 wanneer er behoefte is aan een verhoging van de verbranding. Er zijn ook mensen die geen medisch schildklierprobleem hebben waarbij de productie van T4 niet goed gaat, maar een probleem met de omzetting van T4 naar T3. Dit is eigenlijk geen schildklierprobleem. Met de Hormoonfactor leefstijl is positieve invloed uit te oefenen op deze omzetting.

Veel klachten/ onderwerpen vallen buiten het specialisme van De Hormoonfactor. Daarvoor verwijs ik je graag naar een specialist in het ziekenhuis/ kliniek. Denk aan het verwijderen van de schildklier, schildklieronderzoek (schildklierscintigrafie), afwijkingen zoals een knobbel, cyste, schildklierkanker (tumor), gezwel, nodus, carcinoom, etc. De hormoonfactorleefstijl (onbewerkte voeding, stress verminderen) kan wel prima complementair gevolgd worden naast medicatie.