Alvleesklier

Auteur: Ir. Ralph Moorman | Reacties: | Datum: [yoast_published_time]

alvleesklier

Wat is de alvleesklier, de functie van deze klier én veelvoorkomende hormonale klachten en symptomen als er iets mis is met deze klier?

Betekenis

Wat is een alvleesklier?

De alvleesklier (pancreas) is een langwerpige hormoon- en verteringsenzymen producerende klier dwars in je buik.

Waar zit de alvleesklier in je lichaam?

De alvleesklier bevindt zich in de buik, achter de maag en de twaalfvingerige darm (duodenum). Als je kijkt naar de anatomie, dan is het gedeelte van de alvleesklier dat hormonen produceert ‘de Eilandjes van Langerhans’, waarbij de alfa-cellen het alvleesklierhormoon glucagon produceren en de beta-cellen insuline. Er bestaan ook nog delta-cellen die het hormoon somastatine produceren.

Op onderstaande afbeelding kan je de ligging zien:

alvleesklier afbeelding

Functie alvleesklier

Wat doet de alvleesklier:

Hormonaal (endocrien, Eilandjes van Langerhans): belangrijk voor de controle van de bloedsuikerspiegel en het inzetten van het anabole (opbouw) en katabole (afbraak) systeem wanneer nodig.

Spijsvertering (exocrien): het produceren van verteringsenzymen om de vertering van eiwitten, vetten en koolhydraten in de darm mogelijk te maken. Het alvleeskliersap ondersteunt deze spijsvertering.

In deze blog zal de focus verder liggen op het hormonale gedeelte, de alfa- en beta-cellen van de Eilandjes van Langerhans die de hormonen glucagon en insuline produceren.

De functies van insuline en glucagon op een rij:

Insuline:

  • Verlaagt de bloedsuiker door opslag van suiker als glycogeen in de cellen van de lever en de spieren te stimuleren
  • Stimuleert de opslag van glucose als vet in de vetcellen als er een calorieoverschot is.
  • Is een anabool hormoon dat de spiergroei stimuleert door voor meer opbouw van eiwit uit aminozuren in de spiercel te zorgen en de eiwitafbraak te remmen.
  • Insuline is een sterk anabool hormoon dat ervoor zorgt dat energie opgeslagen wordt.
  • De aanmaak van insuline wordt in gang gezet na het eten, waarbij vooral koolhydraten en eiwitten een effect geven.

Glucagon:

  • Verhoogt de bloedsuiker door afbraak van glycogeen in de levercellen te stimuleren
  • Zorgt voor de afbraak van vetten in de vetcellen en het afgeven van vetzuren aan het bloed.
  • Glucagon is een katabool hormoon dat ervoor zorgt dat er energie vrijkomt.

Download online hormoontest

Hormonale klachten & symptomen

De 3 meest voorkomende problemen met de alvleesklier heb ik hieronder uitgewerkt.

Er zijn meer alvleesklierziekten en -klachten bekend zoals een acute of chronische alvleesklierontsteking, alvleeskliertumor/ carnicoom, alvleesklierpijn, maar dit valt buiten het specialisme van De hormoonfactor. Daarvoor verwijs ik je graag voor onderzoek naar het ziekenhuis.

1. Insulineresistentie

Insulineresistentie lijkt een epidemie in de 21e eeuw. Door de moderne leefstijl vol verleiding, inactiviteit en stressbelasting waarbij overgewicht en laaggradige ontstekingen ontstaan is de werking van het hormoon insuline vaak verslechterd.

Bij insulineresistentie worden insulinereceptoren op de lever- spier- en andere lichaamscellen als het ware “doof” voor insuline. Dit betekent dat het moeilijker wordt de bloedsuiker in het gareel te houden. Vaak reageert de alvleesklier hierop door een overdosis insuline het bloed in te sturen om de bloedsuiker alsnog omlaag te krijgen.

Na een maaltijd wordt de bloedsuiker dan makkelijk tijdelijk te hoog, gevolgd door een overcompensatiereactie en bloedsuikerdip. Veel mensen geven aan in deze dips zich slap en humeurig te voelen en hebben dan de neiging om naar snacks en junkfood te grijpen. Zo is het energieniveau gedurende de dag dus zeer wisselend en is het moeilijk de calorie-inname te matigen.

De meeste mensen die insulineresistent zijn houden een dieet met vooral voedingsmiddelen die de bloedsuiker maar langzaam verhogen na de maaltijd (en dus later geen bloedsuikerdips veroorzaken) het makkelijkst vol.

Meer info: Insulineresistentie: oorzaak, symptomen, testen en behandeling

2. Diabetes type 2

Insulineresistentie is er in allerlei gradaties. Zo is er lichte resistentie, die gevolgd kan worden door prediabetes en uiteindelijk diabetes 2 kan worden.

Bij diabetes type 2 zijn de receptoren zo ongevoelig voor insuline geworden, dat de bloedsuiker niet meer genoeg omlaag gebracht kan worden. In dat geval gaan de nieren ook suiker uitscheiden via de urine. Als er suiker in de urine zit heb je diabetes.

Met De hormoonfactor-aanpak is er veel gezondheidswinst te behalen [1],[2] en de receptoren voor insuline kunnen hun gevoeligheid weer terugkrijgen als de levensstijl (voeding, training, stress verminderen) blijvend veranderd is.

Meer info: Diabetes: symptomen, oorzaken en oplossingen.

3. Diabetes type 1

Bij diabetes type 1 is er sprake van een afweerreactie van het lichaam, waarbij de beta-cellen van de alvleesklier worden aangetast. Het is dus een auto-immuunziekte waarbij er uiteraard een genetische invloed is, maar ook in de leefstijl aanknopingspunten lijken te zijn.

Zo staat er in de voedingsrichtlijnen bij diabetes van de Nederlandse Diabetes Federatie dat omgevings- en voedingsfactoren een rol lijken te spelen bij het ontstaan van diabetes type 1. De inname van gluten en koemelkeiwitten in respectievelijk de eerste drie en zes levensmaanden lijken de kans op het ontstaan van diabetes type 1 te vergroten. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat borstvoeding dit risico vermindert.

Diabetes type 1 is overigens niet hetzelfde als alvleesklier insufficiëntie. Dat gaat namelijk niet over insuline maar over een onvoldoende aanmaak van verteringsenzymen door de alvleesklier.

4. Pancreas insufficiëntie

Dit is een onderfunctie van de alvleesklier (tekortschieten in de aanmaak van insuline, glucagon en/of enzymen. Door overmatig alcoholgebruik, tumoren, verwijdering van de alvleesklier (primair) kan primaire pancreas insufficiëntie ontstaan of als bijwerking van maagverkleining kan secundaire pancreas insufficiëntie ontstaan.

5. Pancreatitis

Dit is een ontsteking van de alvleesklier. Dit kan zowel een acute als chronische vorm zijn.

Misverstand? Diabetes insipidus

Diabetes insipidus moet niet verward worden met suikerziekte en gaat niet over de alvleesklier. Bij diabetes insipidus zijn de nieren niet in staat vocht vast te houden. Dit wordt veroorzaakt door een tekort aan antidiuretisch hormoon (ADH). Dit wordt ook wel vasopressine genoemd. Dit hormoon werkt op de nieren en zorgt ervoor dat er niet te veel urine wordt afgescheiden.

Ondersteunen van de alvleesklier

In mijn consulten en begeleidingstrajecten heb ik vaak mogen ervaren hoe belangrijk het is voor het functioneren van het menselijk lichaam dat de alvleesklier en de alvleesklierhormonen hun werk goed kunnen doen.

Het zijn vooral de thema’s insulineresistentie en een ver gevorderd stadium hiervan diabetes type 2 waar de Hormoonfactor leefstijl veel kan betekenen voor mensen die hier last van hebben en waarbij het soms zelfs lukt tot genezen of beter gezegd tot “in remissie zijn” te komen (leven zonder metformine of andere bloedsuikerverlagende medicatie).

Daarnaast is er de zeldzame auto-immuunziekte diabetes type 1. Met leefstijlinterventie kan het immuunsysteem in theorie tot rust gebracht kan worden. Helaas is daarbij de schade die deze auto-immuniteit heeft aangebracht aan de insuline producerende cellen (beta-cellen van de Eilandjes van Langerhans) in het medische circuit in de meeste gevallen onomkeerbaar. In dat geval zal de alvleesklier blijvend onvoldoende insuline maken om de bloedsuiker in het gareel te houden en dient extra insuline toegediend te worden.(4)

Deel de blog op:

Over de schrijver

Ir. Ralph Moorman is ingenieur levensmiddelentechnologie en specialist op het gebied van voeding en hormonen. Op de Wageningen Universiteit heeft hij veel geleerd over voeding en zich vervolgens verdiept in de relatie van voeding tot ons hormoonsysteem. Moorman zelf geeft leefstijladvies omtrent zijn vakgebied en werkt samen met endocrinologen en andere artsen om tot het beste resultaat te komen. Hij schreef 3 boeken over dit onderwerp en is daarnaast docent bij de opleiding Trainer Hormoonfactor.

hormonen in balans e-book

Gratis e-book!

Maar liefst 69 pagina's: + hormoon test + 18 lekkere recepten + 10 gezonde dagschema's (tevens aanmelding voor mijn nieuwsbrief).

Door mij aan te melden geef ik toestemming om mijn gegevens te verwerken zoals beschreven in onze privacy verklaring

Your data is safe with us

Abonneer
Laat het weten als er
2 Reacties
Nieuwste
Oudste
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties

Inspirerend!

Duidelijk!