Stress en hormonen

Auteur: Ir. Ralph Moorman | Reacties:

stress en hormonen

Welke invloed heeft chronische stress op je hormonen? Je leest het hier.

Hoe werken de (anti-) stresshormonen?

Het zenuwstelsel en het hormoonstelsel werken 24 uur per dag samen om het lichaam te helpen met het anticiperen op stress. Er zijn allerlei soorten stressprikkels:

  • Stress kan acuut zijn of chronisch.
  • Stressprikkels variëren van lichte stress tot levensbedreigende stress.
  • Stressbronnen kunnen zowel in het lichaam ontstaan als daarbuiten.

Twee hormonen werken samen om met stress om te kunnen gaan.

Adrenaline

Adrenaline reageert snel op acute en sterke stressprikkels om de zogenaamde ‘fight or flight’ reactie in gang te zetten.

Wat doet adrenaline (en noradrenaline):

  • Zorgt dat de bloeddruk én bloedsuiker stijgt.
  • Regelt dat de bloedvaten naar de op dat moment belangrijke organen zoals spieren en hersenen opengaan én bloedvaten naar minder belangrijke systemen zoals de vertering worden afgeknepen.
  • Zet het zenuwstelsel op scherp (verwijde pupillen) en je kunt snel meten dat de hartslag omhoog gaat.

Cortisol

Cortisol is het tweede stress hormoon dat langzamer reageert op stressprikkels en het werk van adrenaline deels gaat overnemen, waardoor de adrenalinerush weer getemperd wordt.

Wat doet cortisol:

  • Verhoogt de bloedsuiker (ook door deels eiwit af te breken).
  • Verhoogt de bloeddruk (natriumretentie, aldosteronachtige werking).
  • Remt het immuunsysteem (ontstekingsremmer).
  • Wordt ook aangemaakt als reactie op ontsteking en volgt een dagritme met een piek in de ochtend.

Beide hormonen zijn van nature perfect ontwikkeld op kortdurende stressbelasting. Chronische hevige stress en langdurig te hoge cortisol aanmaak in de huidige tijd en maatschappij kan het stress-systeem uit balans brengen en de gezondheid echter ondermijnen. Een voorbeeld van hormonale disbalans door stress is de welbekende burn-out (en bijnieruitputting) . Helaas worden de meeste mensen pas ‘wakker’ wanneer stress zijn tol gaat eisen, terwijl dit vaak voorkomen kan worden.

Wat is de link tussen stress en menstruatieklachten?

Eigenlijk kan chronische stress alle hormonale systemen negatief beïnvloeden. Dit valt op bij de werking van de schildklier en testes, maar ook de eierstokken kunnen slechter gaan functioneren wat kan zorgen voor een onregelmatige cyclus, verlaagde vruchtbaarheid en meer cyclus gerelateerde klachten. Voorbeelden hiervan zijn pijn bij ongesteldheid, stemmingswisselingen rondom de menstruatie en eetbuien.

Lees hier meer over de oorzaken, symptomen en oplossingen bij:

  1. ‘Bijnieruitputting’/ burn-out
  2. ‘Depressie’

Download online hormoontest

Hoe kunnen we het stresshormoon cortisol verlagen?

Als ik het met een cliënt over stress heb, dan krijg ik wel eens opmerkingen over het onvermijdbare ervan. Zo kies je soms niet voor stressbelasting als een vechtscheiding, reorganisatie op je werk of het overlijden van een dierbare. Dit kan ertoe leiden dat je het gevoel hebt dat je er niets aan kunt doen en als het ware slachtoffer bent van stressvolle omstandigheden. Toch wil ik je uitdagen om de boot zonder schade in de rustige haven te loodsen.

In de opleiding tot hormoonfactortrainer (Sonnevelt Opleidingen) is stress een belangrijk onderdeel. Om de cliënt te helpen de oorzaken van de stress te achterhalen en gericht in actie te komen, wordt gewerkt met het ‘stressmodel van Fransen’.

Als je stresscoach bent, kun je ieder fragment in dit model bij de sessies tot in detail uit gaan diepen. Als je hevige stress ervaart en chronisch teveel cortisol produceert, is het altijd aan te raden een coach erbij te halen. Om de eerste inzichten te geven in hoe de stressbalans werkt, zal ik het model laten zien en kort toelichten, zodat je er nu al je voordeel mee kunt doen en je de eerste stappen kunt zetten in het verminderen van stress.

Het stressmodel van Fransen bestaat uit drie krachten die in balans moeten zijn, namelijk de innerlijke veerkracht (1) aan de ene kant, en aan de andere kant de objectieve druk (2) en de subjectieve druk (3).

  1. Innerlijke veerkracht

Dit kun je ook wel zien als een maat voor stressbestendigheid. Factoren die hierop van invloed zijn, zijn bijvoorbeeld fysieke veerkracht (gezonde voeding, regelmatig bewegen, voldoende herstelmomenten, goedwerkende bijnier) en geestelijke veerkracht (positief denken, ondersteunende sociale contacten, zinvol leven, passie voor je werk en leven).

Als je denkt dat gebrek aan innerlijke veerkracht de verstorende factor is van je balans, dan zou je bijvoorbeeld:

  1. Objectieve druk

Dit is de reële levensdruk, wat wil zeggen: belastende omstandigheden van buitenaf waar je soms wel en soms niet de keuze hebt deze aan te gaan. Voorbeelden hiervan zijn alledaagse stress, ‘slepende omstandigheden’, ingrijpende levensgebeurtenissen en opgelopen trauma’s. Als je denkt dat objectieve druk een grote verstorende factor is van je balans dan kun je hier soms iets mee doen en soms niet.

Manieren om de objectieve druk te verminderen zijn cursussen timemanagement, hulp leren vragen (delegeren) en prioriteiten stellen.

  1. Subjectieve druk

Als mens kun je de stress groter denken dan deze werkelijk is. Zo bestaan er zelfs stresspersoonlijkheden zoals perfectionisme en/of compulsief helperschap. Het loslaten van negatieve gedachten is misschien een van de moeilijkste dingen die er zijn.

Als je denkt dat de subjectieve druk een grote verstoring is van je balans dan zijn er methoden beschikbaar om hier wat mee te doen zoals cognitieve gedragstherapie, mindfulness, meditatie en neuro linguïstisch programmeren (NLP).

Stress ontstaat door langdurige onbalans tussen deze drie factoren (of onbalans tussen kunnen en moeten). Een belangrijke keuze die je hebt is de beïnvloedende factoren te veranderen. Dat geeft je de mogelijkheid de balans te herstellen.(1)

Hieronder een aantal voorbeelden die je wellicht helpen op weg naar minder stress en meer hormoonbalans:

Ik hoop je met dit overzicht geïnspireerd te hebben. Succes met het nog leuker maken van je leven! Mocht je vragen hebben over stress i.r.t. hormonen, laat dan een reactie achter.

Deel de blog op:

Over de schrijver

Ir. Ralph Moorman is ingenieur levensmiddelentechnologie en specialist op het gebied van voeding en hormonen. Op de Wageningen Universiteit heeft hij veel geleerd over voeding en zich vervolgens verdiept in de relatie van voeding tot ons hormoonsysteem. Moorman zelf geeft leefstijladvies omtrent zijn vakgebied en werkt samen met endocrinologen en andere artsen om tot het beste resultaat te komen. Hij schreef 3 boeken over dit onderwerp en is daarnaast docent bij de opleiding Trainer Hormoonfactor.

hormonen in balans e-book

Gratis e-book!

Maar liefst 69 pagina's: + hormoon test + 18 lekkere recepten + 10 gezonde dagschema's (tevens aanmelding voor mijn nieuwsbrief).

Door mij aan te melden geef ik toestemming om mijn gegevens te verwerken zoals beschreven in onze privacy verklaring

Your data is safe with us

Abonneer
Laat het weten als er
4 Reacties
Nieuwste
Oudste
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties

3 jaar geleden was het voor mij, man 54, een stressvolle tijd, 2 honden bijna gelijktijdig in laten slapen en daarin weinig steun mogen ontvangen. Ik ben sindsdien niet meer de oude, depressief met veel malende gedachten.Kan deze stressvolle tijd bijnier uitputting hebben veroorzaakt? En zo ja hoe komt het dat deze vreselijke stemming zo lang aanhoudt?

Sindsdien heb ‘k ook een verstoorde biologische klok, véel te vroeg wakker ‘s ochtends, en niet meer door kunnen slapen met malende gedachten erbij, heeft dat te maken met cortisol, te hoog of te laag?

Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, heeft stress flinke invloed op het lichaam. Stress kost enorm veel energie en dat gaat ten koste van andere processen. Als daar niets aan gedaan wordt, kan dat lang aanhouden.
Begin, of misschien doe je dat al, met supergezonde (Hormoonfactor) voeding. Ontspan, ga wandelen, zoek rust en verminder schermtijd. Ga op tijd naar bed, ook al slaap je niet, en doe ontspanningsoefeningen. Er zijn voldoende oefeningen hiervoor te vinden. Ga op tijd weer uit bed, ook al heb je niet goed geslapen.
Succes!

Dank!

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️