Progesteron tekort bij de vrouw
Auteur: Ir. Ralph Moorman | Reacties:
Wat doet de arts en wat kan je zelf doen bij een progesteron tekort?
Wanneer krijg je een progesteron tekort?
Tekort aan progesteron is een veel voorkomende klacht bij vrouwen en komt vooral voor bij vrouwen ouder dan veertig jaar en na de menopauze (overgang).
- Zwanger worden na 40 jarige leeftijd wordt steeds moeilijker omdat de progesteronfase in de cyclus, ook wel luteale fase genoemd, steeds zwakker en korter wordt. Hierdoor wordt de kans op een succesvolle zwangerschap kleiner en symptomen van oestrogeendominantie groter.
- Na de menopauze wanneer er geen eisprong is ontstaat er in de eierstok geen progesteron producerend geel lichaam meer, waardoor progesteron eigenlijk alleen nog in de bijnier geproduceerd wordt. De progesteron spiegel is dan ook zeer laag.(1)
Waar wordt progesteron gemaakt?
De eierstokken, bijnieren en de placenta produceren de progesteron dat bekend staat als een belangrijk hormoon om de zwangerschap goed te laten verlopen. Daarnaast heeft het ook talloze andere functies, zoals het sterk houden van de botten, het stimuleren van de schildklierwerking en ondersteuning van de slaap.
De aanmaak van progesteron vindt vooral plaats in het gele lichaam in de eierstokken dat na de eisprong ontstaat. Een goed verloop van de eisprong is dus van cruciaal belang voor een goed progesteronaanmaak.
De man produceert progesteron in de teelballen en bijnieren, maar de hoeveelheid is veel lager en minder functioneel in de mannelijke fysiologie. In het geval van prostaatklachten kan de arts, bij uitzondering, progesteroncrème toedienen.(2)
Wat doet progesteron?
Wil je zwanger worden? Wanneer je een kinderwens hebt dan is het verstandig om dit hormoon goed in de gaten te houden. Progesteron houdt namelijk o.a. voor een goede rijping van het baarmoederslijmvlies en dus een goede innesteling van de bevruchte eicel, houdt de zwangerschap in stand, zorgt voor verslapping van spierweefsel in de baarmoeder (belangrijk bij zwangerschap), én het verkleinen van de kans op miskramen.
Oorzaak van een tekort
De referentiewaarden waaraan je een tekort aan progesteron zou kunnen aflezen zijn afhankelijk van de fase in de vrouwelijke cyclus. In de folliculaire fase is het tussen 1.0 en 3.0 nanomol per liter bloed en in de lutiale fase tussen 12 en 60 nanomol per liter.
Mogelijke oorzaken:
- Eisprong die uitblijft (anovulatie) zoals tijdens en na de overgang
- Eisprong die uitblijft bij PCOS (polycysteus ovarium syndroom)
- Ouder worden van de vrouw waardoor de cyclus korter wordt en de progesteronfase (luteale fase) zwakker. Dit kan al vanaf het dertigste levensjaar.
- Uitblijvende menstruatiecyclus door ondergewicht (topsport, anorexia of fysieke reden).
- Chronische stress
Symptomen progesterontekort
Veel voorkomende klachten:
- Uitblijvende eisprong en menstruatie.
- Indien wel goede cyclus hevige maandelijkse bloedingen (PMS, pre menstrueel syndroom)
- Symptomen van oestrogeendominantie zoals hevige (soms pijnlijke) maandelijkse bloedingen, gevoelige borsten, myomen, poliepen, endometriose, vocht vasthouden.
- Slaapproblemen.
- Symptomen van een verminderde werking van de schildklier, zoals haaruitval, koude handen en voeten, droge huid.
- Symptomen van PCOS zoals acne en onregelmatige cyclus.
- Botontkalking (osteoporose).
Oplossen van een tekort
Naast het volgen van het advies van de arts kan je zelf jouw leefstijl verbeteren om sneller resultaat te behalen.
Behandeling/ medicatie arts
Belangrijk om te beseffen is dat progestageen medicatie niet hetzelfde is als progesteron. Vaak werkt de (reguliere) arts namelijk met medicijnen die progestagenen bevatten en deze kunnen andere effecten en bijwerkingen geven wanneer je hier progesteron mee aanvult. Progesteron zoals we het zelf aanmaken kan ook worden voorgeschreven en wordt dan bio-identieke progesteron genoemd. Deze kan als progesterongel of crème (hormoonzalf) aangebracht worden of als pil (Utrogestan) ingenomen worden. Het testen van de progesteron bloedwaarde is zeker tijdens de vruchtbare jaren erg lastig, omdat de progesteronwaarde schommelt en piekt in het laatste deel van de cyclus (de luteale fase).
Natuurlijk verhogen
Afhankelijk van de oorzaak van het progesteron tekort kun je ook zelf actie ondernemen op de leefstijlpijlers voeding en stress. In deze 4 blogs geef hier advies over:
Een supplement dat soms wordt aangeraden om progesteron te verhogen is wilde yam wortel (crème of capsules). Dit werkt echter niet. Het klopt dat in een laboratorium (fabriek) uit yam bio-identieke progesteron gemaakt kan worden, maar van yam kan je lichaam zelf geen progesteron maken.
Deel de blog op:
Over de schrijver
Ir. Ralph Moorman is ingenieur levensmiddelentechnologie en specialist op het gebied van voeding en hormonen. Op de Wageningen Universiteit heeft hij veel geleerd over voeding en zich vervolgens verdiept in de relatie van voeding tot ons hormoonsysteem. Moorman zelf geeft leefstijladvies omtrent zijn vakgebied en werkt samen met endocrinologen en andere artsen om tot het beste resultaat te komen. Hij schreef 3 boeken over dit onderwerp en is daarnaast docent bij de opleiding Trainer Hormoonfactor.
Gratis hormoon test!
Download gratis het e-book "breng je hormonen in balans" (tevens aanmelding voor mijn nieuwsbrief)
Ik zit in de overgang en al mijn opvliegers worden minder als ik wild yam crème gebruik. Stop ik met smeren komen de opvliegers weer terug. In mijn wereld werkt deze crème dus wél.
Ik heb gisteren voor het eerst yam creme gebruikt op mn armen borsten en buik om te proberen (crepe huid) en ik werd ‘s nachts spuugmisselijk wakker. Ik legde het verband met de creme eerst niet, maar nu heb ik op reddit gelezen dat er meer zijn die deze bijwerkingen hebben, ook al is het niet gebruikelijk bij creme. Iemand anders dit ook gehad? Ik ben post menopauze die zeer makkelijk verliep, geen klachten. Wat kun je doen tegen deze bijwerkingen?
Dat wilde yam, natuurlijke progesteron creme niet zou werken is niet waar. Ik heb het aan de lijve gemerkt, na een paar dagen smeren begon ik flink te bloeden na al jaren amper meer wat. Ook humeur flink opgeknapt! Dus werkt wel degelijk. Zie ook werk Dr Lee.
Mijn cyclus is de laatste tijd wel erg kort gemiddeld 15 dagen. Hierbij is er ook geen eisprong aanwezig, ik vermoed dat ik ook een tekort aan progesteron aanmaak. Kan dit hiermee te maken hebben? En kan het soms zijn dat er dan de volgende keer een dubbele eisprong is? Ik heb namelijk al een tweeling rond lopen. En als ik het zo bekijk dan zal de kans dus extra groot zijn om dan nog een tweeling te krijgen bij een eventuele volgende zwangerschap.
Hallo Ralph, ik heb PCOS en een kinderwens. Zelden een eisprong. Al meer dan 6 jaar zijn wij bezig om zwanger te kunnen worden, allerlei hormoonbehandelingen, KI etc etc. Kan het zo zijn dat het door bv progesteron tekort een zwangerschap niet wil lukken?
Toen ik 29 jaar was was ik al 2 jaar bezig geweest met zwanger worden. Toen ik mij er in ging verdiepen bleek ik een korte cycles te hebben en was ik een week na een pijnlijke eisprong ongesteld. Dat kwam door progesteron tekort. Door een korte luteale fase is je baarmoeder slijmvlies niet dik genoeg voor een eitje om in te nestelen. Ik ben naar het whc in Amsterdam geweest en daar heb ik utrogestan voorgeschreven gekregen. Na 2 maanden was ik zwanger. Nu 4 jaar later heb ik 2 mooie kindjes.
Beste Gonny,
Dat kan heel goed, progesteron is nodig voor de innesteling van het embryo en een gezonde zwangerschap.
Met vriendelijke groet,
Lyske Altena (orthomoleculair therapeut)
Ik heb mijn bloedresultaten gekregen (van 3 weken prikken iedere dinsdag) en de resultaten zijn hetzelfde als van iemand die in de menopauze zit en dit terwijl ik nog maar 26 jaar ben… Mijn gemiddelde waardes voor 3 weken: LH = 50. FSH = 5. Oestradiol = 70. Progesteron = 0,5 Momenteel heeft de dokter mij medicatie, vitaminen en hormonen (crèmes) voorgeschreven en dan kijk ik holistisch naar mijn gezondheid of het kwaad kan omdat het toch chemisch artificieel gemaakt wordt en dan vraag mij af of dit gezond is voor het lichaam en wat er zou gebeuren als ik… Lees verder »
Hi Elisa, ik loop ook al erg lang met klachten rond. Zou ik jou hier wat vragen over mogen stellen? Bij de huisarts kom ik geen steek verder namelijk, wel wil ik graag doorgestuurd worden naar de vrouwenpoli in Boxmeer. Welke klachten had je voornamelijk? En ben je ook bij de vrouwenpoli geweest?
Een aanrader bij bovenvermelde klachten is bezoek aan de Vrouwenpoli Boxmeer. Ik kom er al jaren, bij Barbara, en via haar heb ik bio-identieke progesteroncreme die op recept wordt gemaakt in Duitsland en naar mij verzonden!
Ja maar die is echt heel prijzig als je niet aanvullend verz ben. Dat vind ik echt zeer schokkend. Helaas
Ik gebruik hem nu voor de 2e mnd na een jaar eerst me voeding aangepakt te hebben.
Ik voel me er een ander mens door in de stop dagen komt het pms terug dus moet geduld hebben. Nu net weer drie dagen aan smeren en echt ik ben weer de oude ik.
Hi Ralph, ik heb bijnieruitputting en oestrogeendominantie voor beiden smeer ik daarom natuurlijke progesteron creme in de luteale fase van m’n cyclus. Het verminderd m’n pms klachten wel wat , mijn vraag is hoe lang moet ik hier mee door gaan. Ben best bang voor m’n hoge oestrogeenwaardes. Verder doe ik natuurlijk een hoop op het gebied van leefstijl.
Als je progesterontekort hebt door bijnieruitputting, is het logischer de bijnieren aan te pakken, oftewel de stress. Verder uiteraard gezonde voeding, voldoende slaap etc.