Cortisol hormoon

De 5 meest gestelde vragen over het cortisol hormoon praktisch uitgelegd.

Wat is het cortisol hormoon?

Cortisol is een corticosteroïdhormoon ofwel een katabool hormoon dat stressbestendig maakt.

Waar wordt cortisol gemaakt?

Cortisol wordt gemaakt in de bijnier (bijnierschors) onder invloed van het hypofyse hormoon ACTH en het hypothalamus hormoon CRH.

Wat is de functie van dit hormoon?

• Maakt ons stressbestendig (anti-stresshormoon).
• Verhoogt de bloedsuiker in stressvolle situaties.
• Remt ontstekingen (histamineremmer).
• Bepaalt het dag- en nachtritme. De grootste aanmaak cortisol vindt vroeg in de ochtend plaats, bij het ontwaken. Dit zorgt ervoor dat mensen wakker en alert worden. In de loop van de dag neemt de hoeveelheid cortisol sterk af zodat de hoeveelheid ’s avonds laat nog maar 1/6 tot 1/8 deel is van de hoeveelheid bij het opstaan.

Hoe kan ik het stresshormoon cortisol verlagen?

De aanmaak van bijnierschorshormoon cortisol vindt plaats:

• Als reactie op dagritme (piekt in de morgen)
• Bij een lage bloedsuiker
• Als reactie op ontstekingen en bij stress.

Om een goede cortisolwerking te hebben en te houden is het dus van belang om een:

• Regelmatig dagritme te hebben
• De bloedsuikerspiegel niet te sterk te laten schommelen
• Niet te overtrainen
• De (laaggradige) ontstekingsactiviteit in het lichaam binnen de perken te houden
• Stress te reduceren.

Dit betekent dus een multidisciplinaire aanpak om cortisol productie te verminderen en vervelende symptomen van een teveel te voorkomen waarbij voeding, training, stress en mentaal allemaal aan bod komen.

Soms is er een medische oorzaak van een te hoog cortisol waarde zoals bij de ziekte van Cushing of syndroom van Cushing. In dat geval is een medische behandeling noodzakelijk. Ook een laag cortisol waarde kan  voorkomen zoals bij de medische oorzaak en autoimmuunziekte de Ziekte van Addison en een niet-medische suboptimale werking door een overbelast stress systeem ofwel ‘bijnieruitputting’.

Hoe kan ik cortisol meten?

Het meten van cortisol is best lastig, omdat het een 24-uurs ritme volgt (circadiaans) met een piek in de ochtend. Daarnaast reageert het ook op stress en voeding (bloedsuiker). Dit maakt het voor een arts (huisarts) best lastig om te interpreteren en met een normaalwaarde te vergelijken. Er kan gewerkt worden met bloedtesten, speekseltesten en urinetesten.(1)

Uitleg volgens Wikipedia