Ziekte van Addison

Wat zijn de symptomen, klachten, oorzaken en oplossingen van de ziekte van Addison?

Wat is de Ziekte van Addison?

Bij de ziekte van Addison hebben de bijnieren een onderfunctie gekregen (primaire bijnierschorsinsufficiëntie). De bijnierschors maakt dan te weinig of geen cortisol (hypocortisolisme) en aldosteron aan. Bij de juiste medische behandeling hoeft de ziekte van Addison de levensverwachting niet negatief te beïnvloeden. De ziekte van Addison komt zowel bij kind als volwassene voor, maar diagnose rond de leeftijd van 40 jaar komt het meest voor.(1)

• Cortisol is van belang om stress de baas te kunnen, de bloedsuiker te verhogen (indien nodig) en ontstekingen te remmen.
• Aldosteron is een belangrijk hormoon om de waterhuishouding, het niveau van natrium in het bloed en de bloeddruk op het juiste peil te houden.

Let op: De ziekte van Addison-Biermer (pernicieuze anemie) moet niet verward worden met de ziekte van Addison zelf. De ziekte van Addison-Biermer is een vorm van bloedarmoede. Door een verstoorde werking van het maagslijmvlies wordt er onvoldoende of geen intrinsic factor gemaakt. Hierdoor kan een tekort aan vitamine B12 ontstaan. Bij een tekort aan vitamine B12 ontstaan er klachten zoals problemen op het niveau van het zenuwstelsel en de energiehuishouding. Ook het welbekende bijnieruitputting syndroom is heel wat anders dan de ziekte van Addison.

Download online hormoontest

Symptomen en klachten zware onderfunctie

• Behoefte aan zout
• Buikpijn
• Concentratiestoornissen
• Duizeligheid (lage bloeddruk en bloedsuiker)
• Gewichtsverlies
• Hyperpigmentatie (bruine huidverkleuring, bronsziekte)
• Kouwelijkheid
• Langzaam optredende- en onverklaarbare verkleuring van de huid
• Misselijkheid en braken
• Neiging tot flauwvallen (lage bloeddruk en suikerspiegel)
• Onbegrepen moeheid
• Slechte eetlust
• Sterk gevoel van zwakte

Nb. Bij een gevaarlijke Addisoncrisis (ofwel hypo-adrenerge crisis) die voor kan komen in bijvoorbeeld stressvolle situaties zijn de symptomen nog ernstiger.

Wat is een Addisoncrisis?

Een Addisoncrisis of hypo-adrenerge crisis (bijniercrisis) is een situatie waarbij de cortisolwaarde en aldosteronwaarde in het bloed veel te laag wordt. Dit kan leiden tot overgeven, diarree, lage bloeddruk, buik- en rugpijn, uitdrogingsverschijnselen, en soms zelfs een coma. Het is dus zeer belangrijk dit zoveel mogelijk te voorkomen en indien het niet anders kan onmiddelijk signaleren en behandelen met medicijnen. Veel patiënten hebben dan ook een SOS-ketting.

Wat is een bijnierschorsinsufficiëntie?

Welke medische oorzaken zijn er, naast de ziekte van Addison, van een bijnierschorsinsufficiëntie? Welke onderzoeken zijn er hiervoor en wat is het uberhaupt? Je leest dit hier: bijnierschors

Wat is de oorzaak?

De ziekte van Addison ontstaat vaak door een auto-immuniteitsreactie. Door een fout in het immuunsysteem worden de cortisol en aldosteron producerende cellen van de bijnierschors als vijandig gezien en (blijvend) aangetast. Hierdoor wordt bij deze aandoening de hormoonproductie minder.

Andere oorzaken kunnen infecties zijn zoals HIV en TBC, bloedingen in de bijnier en genetische afwijkingen.

Daarnaast kan het ook zijn dat de bijnier wel goed functioneert, maar dat er een probleem is op het niveau van de aansturen vanuit de hypofyse (secundaire bijnierschorsinsufficiëntie).

Is het erfelijk?

In sommige gevallen is er een erfelijke oorzaak.

Over de behandeling en leefstijl ondersteuning

De arts

Bij de ziekte van Addison zal de arts hormoonvervangende medicijnen voorschrijven zoals hydrocortison (cortisol) en fludrocortison (vervanging aldosteron). De dosering is individueel en wordt bepaald aan de hand van de bloeddruk, bloedonderzoek en/of laboratorium waarden. Overdosering van corticosteroïden vergroot de kans op overgewicht en hoge bloedsuiker (en diabetes).

Wat het complex maakt is dat in de onderstaande 3 situaties soms meer hydrocortison moet worden ingenomen:

• stress situaties
• geval van ziekte
• herstel na operatie of ontsteking.

Dit moet omdat de bijnier hier zelf vrijwel niet op anticipeert (door cortisol te produceren). Als de medicatie niet goed is ingesteld op het stressniveau (en ontstekingsniveau) van dat moment kunnen de symptomen verergeren en in het ernstigste geval tot Addison crisis leiden. (2)

Bij de ziekte van Addison is het medische advies van de arts en een goede samenwerking met de patiënt dus cruciaal en leidend.

Complementaire hulp

Met complementaire begeleiding op het gebied van leefstijl kan het lichaam wel ontlast worden:

• Stress verlagen
• Laaggradige ontstekingen in het lichaam te verlagen
• De bloedsuiker niet teveel laten schommelen
• Regelmatige beweging
• Een goed dagritme houden.

Als de oorzaak van Addison auto-immuniteit is dan kan de complementaire leefstijlaanpak ook gericht zijn op het tot rust brengen van het immuunsysteem en het verlagen van laaggradige ontstekingen. Er zal geen remissie zijn, maar de kans op het ontstaan van andere immuniteitsklachten kan lager worden. (3) Overleg met de arts is ook nu zeer belangrijk.