Typische hormonale vrouwenklachten zijn een onderschat probleem

Uit internationale cijfers blijkt dat typische hormonale vrouwenklachten zoals menstruatieproblemen, overgangsklachten, myomen, endometriose en hormonale migraine heel vaak voorkomen.

Onwetendheid en taboe

Vrouwenklachten kunnen een grote impact hebben op kwaliteit van leven, dagelijks functioneren, maatschappelijke participatie, ziekteverzuim, seksueel functioneren, zorgkosten en maatschappelijke kosten en bijdragen aan de grote verschillen tussen mannen en vrouwen.

Helaas is er nog veel onwetendheid bij huisartsen, zorgverleners, bedrijfsartsen en werkgevers, waardoor een goede diagnose vaak ontbreekt en er al helemaal geen goede verwijzing en behandeling volgt. Ook rust er nog een behoorlijk taboe op de meeste vrouwenklachten en er over praten is lang niet altijd makkelijk.

Vaak wordt er te makkelijk vanuit gegaan dat hormonale schommelingen en bijbehorende klachten bij het leven van de vrouw horen en natuurlijk zijn. Dit, terwijl veel vrouwenklachten ernstiger kunnen zijn dan zou moeten en oefenen daardoor een grote invloed uit op de psyche en het maatschappelijk, sociaal en seksueel functioneren van de vrouw. Het is zelfs zo dat iedere vrouw met minstens één vrouwspecifieke aandoening te maken krijgt in haar leven.

Download online hormoontest

Gynaecologen luiden de noodklok

Gynaecologen Astrid Vollebregt en Judith Huirne zijn initiatiefnemers van een groot onderzoek naar de maatschappelijke acceptatie van vrouwspecifieke aandoeningen (1). Zij hebben de noodklok geluid in onder andere Nieuwsuur over dit wijdverbreide probleem waar naast de schade bij de betrokkenen ook zeer veel onnodige maatschappelijke kosten mee gepaard gaan.

In 2022 lagen de kosten tussen de 2,5 en 7,8 miljard euro, maar waarschijnlijk liggen de kosten nog hoger.

Vollebregt en Huirne: “In onze berekening zitten alleen de zorgkosten ná het moment van diagnose. Kosten die daarvoor worden gemaakt, bijvoorbeeld doordat vrouwen in de eerstelijnszorg een doorverwijzing krijgen naar de verkeerde zorgverlener, zitten hier niet bij.”

Er is dus flink werk aan de winkel om allereerst de bekendheid van de klachten en de diagnose te verbeteren en te versnellen. Daarnaast moet er ook meer onderzoek gedaan worden naar de beste behandelingen. Onderzoek is nu vooral gericht op levensbedreigende vrouwelijke problemen, en niet de veel vaker voorkomende ‘vrouwenklachten die erbij zouden horen’. Dat ze niet levensbedreigend zijn wil niet zeggen dat ze dan ook weinig impact hebben.

Meer onderzoek naar behandelingen

Deze vraag om meer onderzoek naar behandelingen komt niet voor niets. Medische protocollen van veel vrouwenklachten staan soms nog behoorlijk in de kinderschoenen en zijn nog zeker niet optimaal in de reguliere medische wereld. Gelukkig worden ook de reguliere richtlijnen ieder jaar beter, bieden meer ruimte voor maatwerk en opties zoals behandelingen met bio-identieke hormonen naast de bestaande gepatenteerde farmaceutische hormonen komen steeds beter beschikbaar.

Toch weten steeds meer vrouwen hun weg te vinden naar gespecialiseerde poli’s in Nederland die verder gaan dan de standaard behandelingen zoals bijvoorbeeld de Hormoonpoli in Boxmeer. Ook wordt er steeds meer bekend over de rol van voeding en leefstijl bij vrouwenklachten. Je kunt voeding en leefstijl verbeteren zien als het lichaam vragen om beter in balans te komen waardoor vrouwenklachten kunnen verminderen en soms zelfs verdwijnen.

Het toedienen van hormonale therapie valt meer onder dwingen in plaats van vragen. Als je het lichaam dwingt dan is er kans op bijwerkingen. Uiteraard is het optimaal de diepe oorzaken onder vrouwenklachten aan te pakken, maar soms ben je blij dat er symptoombestrijding bestaat wanneer de oorzaak niet vindbaar is en de symptomen zich hevig openbaren.  Je kunt er dus soms zelf wat aan doen en in de praktijk is gebleken dat dat het ten zeerste waard kan zijn.

Typische hormonale vrouwenklachten

Het meest wordt gesproken over overgangsklachten, vruchtbaarheidsproblemen zoals PCOS, en menstruatieklachten, maar er zijn wel meer dan veertig regelmatig voorkomende vrouwenklachten te beschrijven die met hormonen te maken hebben.

Een aantal voorbeelden op een rij: Myomen (vleesbomen), poliepen, endometriose, postpartum thyreoïditis (schildklierproblemen na de bevalling), vaginale infectie, laag libido, lipoedeem, mastopathie (borstklachten), hormonale migraine, lichen sclerosus (huidziekte), acne, cellulite, en cystes (eierstok of baarmoeder).

Wat opvalt is dat er een aantal leefstijl gerelateerde oorzaken vaak onder vrouwenklachten liggen. Genetisch heeft de vrouw aanleg voor bepaalde vrouwenklachten, maar voeding en leefstijl kunnen deze genen activeren lijkt wel. Belangrijke aandachtspunten in relatie tot vrouwenklachten waar je met voeding, leefstijl en suppletie invloed op kunt uitoefenen zijn metabool syndroom (overgewicht en insulineresistentie), een overactief immuunsysteem, oestrogeendominantie, chronische stress,  en onbalans in de darmflora.