Over de hormoontherapeut en zijn / haar hormoontherapie

In deze blog geef ik uitleg over de termen als hormoontherapeut, hormoontherapie, chemische- en bio-identieke hormonen.

Wat is hormoontherapie?

Hormoontherapie zou eigenlijk een brede betekenis kunnen hebben waarbij je alles wat je kunt doen om je hormoonbalans te beïnvloeden op een hoop gooit. Dit is echter niet waar de term meestal voor gebruikt wordt.

Men gebruikt de term hormoontherapie vaak om een hormonale behandeling aan te duiden. Veelal bij hormoongevoelige kankersoorten (oncologie). Het doel daarbij is echter niet het stimuleren van de hormonale werking maar juist het remmen of blokkeren (van receptoren) van in dit geval meestal de vrouwelijke geslachtshormonen. Eigenlijk zou in dit geval anti-hormonale therapie beter passen. Men past anti-hormonale therapie ook toe bij mannen met zware prostaatklachten.

Men gebruikt hormoontherapie daarnaast ook juist voor het toedienen van hormonen. Meestal gaat het in dat geval over het voorschrijven van een hormoonkuur met de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron tijdens en of na de overgang bij de vrouw om te compenseren voor het tekort. Het smeren of injecteren van testosteron bij de ouder wordende man met testosterontekort gebeurt minder vaak, maar valt hier ook onder.

In feite zijn er allerlei hormoonbehandelingen die als therapie voorgeschreven kunnen worden. Voorbeelden hiervan zijn schildklierhormonen (thyrax), cortisonen (hydrocortison, prednison), DHEA (DHEAs), groeihormoon (IGF-1), insuline, melatonine en pregnenolone.

Vaker echter wordt er niet naar hormonen gekeken en enkel de symptomen behandeld met medicijnen zoals slaapmiddelen, statines, antidepressiva en pijnstillers. Orthomoleculair specialisten of natuurartsen werken daarnaast ook met suppletie en kruiden om het hormonale systeem te beïnvloeden. Dit noemt men vaak geen hormoontherapie. Daarom is de term hormoontherapeut best verwarrend. Bij artsen kun je zowel denken aan de huisarts, endocrinoloog (hormoonspecialist in het ziekenhuis) en de gynaecoloog.

Chemische hormonen

De meeste hormoon medicatie die voorgeschreven wordt door artsen is chemisch van aard.  Dat wil zeggen dat de hormonen aangepast zijn en vaak ‘gepatenteerd’ door een farmaceut. Deze aanpassing kan invloed hebben op de werking van het hormoon (receptoraffiniteit, duur van de werking, sterkte van effect, halfwaardetijd).

Zo lijkt het chemische prednison bijvoorbeeld op ons lichaamseigen hormoon cortisol, maar de werking is sterk veranderd. En zo is progestageen in de anticonceptie pil (voorkomt zwangerschap) totaal iets anders dan progesteron (vergroot kans zwanger worden). Vaak geven chemische hormonen ook allerlei bijwerkingen en kan het zijn dat de eigen aanmaak van een hormoon er door verminderd wordt waardoor in één keer stoppen problemen kan geven en dus een risico is. Rustig afbouwen is dan het devies.

Natuurlijke hormoonextracten

Schildklierhormonen voor natuurlijke oorsprong kunnen uit varkensschildklieren ge-extraheerd worden. Dit extract bestaande uit schildklier hormoon T4 en een klein beetje T3 wordt meestal voorgeschreven door natuurartsen en anti-agingsartsen. Bekende namen hiervan zijn ‘armour thyroid’ (ERFA) en thyroïdium.

Bio-identieke hormonen

In de wereld van natuurartsen en anti-verouderingsartsen worden bio-identieke hormonen steeds populairder. Men maakt deze hormonen weliswaar in een laboratorium, maar ze zijn exacte replica’s van de hormonen die we zelf aanmaken in ons lijf. Bio-identieke hormonen zijn verkrijgbaar in de vorm van zalf, crème, pleisters, pillen en tabletten.

Bekende producten zijn oestragel (oestrogenen), progesterongel, Utrogestan (progesteron in pilvorm) en androgel (testosteron, DHT). Meestal worden bio-identieke hormonen gebruikt om te compenseren voor hormonale achteruitgang bij het ouder worden zoals bij de vrouw vlak voor en na de menopauze (overgangsjaren) en bij de man wanneer de penopauze merkbaar begint te worden. Het gebruik van bio-identieke hormonen kan soms de voorkeur genieten boven chemische varianten, omdat bij een juiste dosering er meestal minder bijwerkingen zijn. Deze preparaten zijn echter niet voor alle hormonale problemen toepasbaar en dus moet de arts een goede afweging maken.

Complementair werken

Als coach gespecialiseerd in het optimaliseren van de hormonale balans door voeding / leefstijl help ik vaak mensen die te kampen hebben met hormonale klachten. Wanneer deze klachten medisch van aard zijn werk ik complementair aan de behandeling die de arts doet. Samen probeer je dan het optimale resultaat te verkrijgen waarbij zoveel mogelijk oorzaken weggenomen worden. Dit zodat er zo min mogelijk symptoombestrijding in de vorm van medicijnen of andere medische behandelingen nodig is. Het komt af en toe voor dat een arts of endocrinoloog ook hormonen toedient. In dat geval zijn er dus allerlei opties beschikbaar.

Ik hoop je met deze uitleg over de hormoontherapeut en zijn / haar hormoontherapie enige duidelijkheid te hebben gegeven.

Ir. Ralph Moorman