Glutenvrij dieet

Het voedingspatroon binnen de hormoonfactor is glutenvrij. En met een glutenvrij dieet bedoel ik geen afvalprogramma maar een eetwijze dat voor lange tijd vol te houden is..

Omschrijving van een glutenvrij dieet

Dit is een eetpatroon waarbij je gedurende een bepaalde periode of permanent een voedingspatroon zonder gluten volgt. Dit wordt gevolgd door mensen waarbij uit medische testen naar voren is gekomen dat zij de auto-immuunziekte Coeliakie hebben, of door mensen die geen Coeliakie hebben maar wel voordelen ervaren en van lichamelijke klachten afkomen door een glutenvrij dieet en dus glutensensitief zijn.

Er komt steeds meer informatie over gluten, klachten door gluten en glutenvrije eetpatronen beschikbaar de laatste jaren. Het onderwerp heeft veel aandacht gekregen in de media en wordt door de een gezien als een eyeopener en als belangrijke info, terwijl de ander het ziet als een hype en er niets van wil weten.

Het aanbod en de verkoop van glutenvrije vervangers is flink gestegen en de glutenvrije receptenboeken en dieetboeken zijn zeer populair. Door deze groeiende populariteit zijn er meer mensen achter gekomen dat zij de auto-immuunziekte coeliakie hebben of glutensensitief zijn. Wanneer je negatief getest bent op Coeliakie en het idee hebt dat brood- en pastamaaltijden je geen goed doen,  kan je proberen wat glutenvrij eten voor je doet en zo het effect zelf ervaren.

Let op: Voor het starten van een glutenvrije leefstijl wel het advies eerst een test te doen bij de huisarts zodat Coeliakie uitgesloten is. Waarom? Als je een tijd zonder gluten gegeten hebt en daarna pas de test doet, is eventuele coeliakie niet meer te meten.

1. Is een glutenvrij dieet gezond of ongezond?

De media polariseert graag en komt met koppen als “gevaarlijk, slecht, onzin,”. De traditionele diëtisten en wetenschappers worden om hun mening gevraagd en benoemen maar al te graag de nadelen om zich zo van de ‘hype/trend’ af te zetten.

Uiteraard is er ook in de wetenschap voortschrijdend inzicht, maar dit loopt vaak achter op wat het individu en voedingscoaches in de praktijk zien. Eigenlijk is het onschuldige experiment van nu de wetenschap van de toekomst. Zo is het de laatste jaren duidelijk geworden dat er meer mensen klachten krijgen van gluten dan alleen de coeliakie-patiënt (gluten intolerantie) en zo is de term glutensensitiviteit ontstaan.

Ook andere stoffen in tarwe worden nu onderzocht in relatie tot ontsteking gerelateerde klachten zoals fructanen (FODMAPs).  Het Voedingscentrum onderkent nu ook op haar website dat mensen met een glutensensitiviteit positief resultaat kunnen merken bij een glutenvrij dieet en dat dit niet om een misleidend placebo-effect gaat.

Alle ‘inspired by Ralph Moorman’ producten zijn naast biologisch ook glutenvrij en passen in het dieet. Zie als voorbeeld het zuurdesembrood van YAM.

2. Wanneer merk je resultaat?

Hoe lang het duurt voordat je resultaat merkt is per persoon verschillend en om welk probleem het gaat. Zo zal het meestal langer duren bij coeliakie dan bij glutensensitiviteit voordat je de effecten gaat merken als het om een vergevorderde aantasting van het darmslijmvlies gaat.

Soms kunnen effect bij glutensensitiviteit snel merkbaar zijn, maar je moet het plan wel minimaal 6 weken volgen om de resultaten eerlijk te kunnen beoordelen. Als je slechts 1 week een glutenvrij weekmenu hebt gevolgt zegt dat natuurlijk niets.

Wanneer glutenvrij niet werkt dan kan het zijn dat je gluten goed verdraagt. In dat geval is het nog steeds geen aanbeveling om twee keer per dag brood en in de avond pasta te eten. Zo eenzijdig op tarwe leven is sowieso niet verstandig en meer variatie is gewenst in het eetpatroon.

3. Bestaan er ontwenningsverschijnselen/ bijwerkingen?

Ja, het kan voorkomen dat je in het begin toch buikpijn, diarree of ontwenningsverschijnselen ervaart. Je lichaam (vertering en darmflora) zal zich aan moeten passen aan de veranderingen en dat duurt even. Wellicht kunnen je klachten zelf even verergeren maar dat is van vaak van korte duur en niet altijd schadelijk.

4. Krijg ik tekorten aan voedingsstoffen?

Nee, niet per se. Het gaat er niet om wat je niet eet, maar wat er voor terugkomt. Het nieuwe glutenvrije voedingspatroon moet goed uitgebalanceerd zijn. Je krijgt bijvoorbeeld geen jodiumtekort omdat je voldoende jodium uit andere producten haalt zoals witvis, andere zee-producten zoals zeewier, maar ook (JOZO) zout kan extra jodium bevatten of je mulitvitamine. Ook glutenvrij brood bevat soms extra jodium. Ook krijg je niet te weinig vezel binnen als je veel ongeraffineerde glutenvrije granen, zaden, fruit en groenten eet. De vitaminen en mineralen die in brood zitten kun je uit vele andere producten halen. Er zijn dus vele wegen naar Rome.

5. Heeft het voordelen voor sporters?

Tennisser Novak Djokovic heeft zelfs een boek geschreven over zijn ervaringen na het introduceren van een glutenvrij dieet.  Hij zegt een beter reactievermogen te ervaren, alerter te zijn en zich beter en energieker te voelen door gluten te mijden.

Maar ook bij ‘trage’ sporten als bodybuilding is het verstandig geen gluten te eten als je hier overgevoelig voor bent.

6. Heb je tip voor op reis?

Ja hoor! Hier komen mijn top 5:

1. Geef bij het boeken van je vlucht aan dat je een glutenvrij dieet wenst. Dat voorkomt een opgeblazen gevoel en andere klachten in die iets te krappe stoel.
2. Geef bij het boeken van je hotel aan dat je geen gluten mag eten en je krijgt een ander ontbijt en diner. Dat scheelt weer een dagje verkeerde ontlasting en andere ellende.
3. Bezoek je een restaurant? Vaak staat er op het menu wat wel of niet glutenvrij is, en anders: gewoon vragen naar de mogelijkheden en vraag door. Zeker wanneer je coeliakie hebt moet iedereen op scherp staan om kruisbesmetting en “glutenfoutjes” te voorkomen.
4. Zorg dat je tijdens het reizen glutenvrije tussendoortjes bij je hebt zodat de verleiding minder wordt om ergens te gaan snacken.
5. Zit je op het terras in de zon, heb je dorst én zin om alcohol te drinken? Kies dan voor wijn (of nog beter: wodka spa rood)  in plaats van bier.

7. Met de hormoonfactor raad je ook aan zuivelvrij (melkvrij) en suikervrij te eten. Voor een leek zijn deze stappen vaak te groot. Welke eerste stap raad je aan en waarom?

Wanneer je geen klachten hebt waar mogelijk een voedselovergevoeligheid of verteringsprobleem onder ligt dan zou ik vooral naar de grote lijnen kijken. Dan heb je het vaak over zaken als minder bewerkte producten kiezen, “suikervrij (toegevoegd) leven” en minder calorieën tot je nemen, terwijl je de voedingswaarde juist vergroot.

Eigenlijk is welke voeding je optimaal verteert en verdraagt dan van later belang. De gemiddelde hormoonfactorlezer ervaart echter wel allerlei klachten, voelt zich niet lekker en heeft te weinig energie (moe gevoel). In dat geval worden eliminatietesten en maatwerk voedingsadviezen een stuk interessanter.

Voeding die je niet goed kunt verteren en waar je overgevoelig voor bent zorgt voor onnodige activatie van het immuunsysteem, zuipt energie en zorgt voor de meest uiteenlopende vage klachten.

Glutenvrij eten en drinken heeft bij veel mensen geholpen en daarom zijn deze een prominent onderdeel van de Hormoonfactor zoektocht naar jezelf. Koemelkvrij (lactosevrij én caseïnevrij) eten en drinken kan ook voordelen met zich meebrengen bij verschillende klachten.

8. Betekent een glutenvrij dieet ook tegelijkertijd een koolhydraatarm dieet?

Veel glutenvrije alternatieven bevatten ook gewoon koolhydraten en dus is dit niet per se “low carb” of koolhydraatarm. Het is wel zo dat koolhydraatarme en ketogene diëten glutenarm zijn. Soms worden de voordelen en resultaten van een koolhydraatarme eetwijze toegeschreven aan de reductie van koolhydraten, terwijl het eigenlijk om het minderen van gluten gaat.

9. Kan een kind en zelfs een baby glutenvrij eten?

Glutenvrij eten kan voor iedereen voordelen hebben die Coeliakie heeft of glutensensitief is. Of je nu een baby, dreumes, peuter, kind of volwassene bent. Voor een goed voedingsadvies op deze leeftijd is het extra belangrijk een deskundige te raadplegen.

10. Is een glutenvrij dieet duur?

De meerkosten zijn afhankelijk van het nieuwe eetpatroon. De kosten van glutenvrije vervangers zijn vaak wel iets hoger.

11. Vergoed de zorgverzekering een glutenvrij dieet?

Er bestaat een tegemoetkoming. Wel geldt dit voor mensen met Coeliakie en heb je een doktersverklaring of attest van het ziekenhuis nodig. Zonder diagnose van de arts kom je niet in aanmerking.

 12. Bij welke symptomen kan een glutenvrij dieet helpen?

Een glutenvrij dieet kan vele voordelen hebben voor mensen die een gluten overgevoeligheid kennen. Onderstaande klachten zijn geassocieerd:

1. aankomen / gewichtstoename
2. acne
3. adhd
4. afvallen
5. allergie
6. artrose
7. astma
8. autisme
9. candida
10. coeliakie
11. colitis
12. constipatie (obstipatie)
13. depressie
14. diabetes
15. diarree
16. eczeem
17. fibromyalgie
18. groei
19. haaruitval
20. hoofdpijn
21. vermoeidheid
22. menstruatie klachten
23. migraine
24. misselijk gevoel
25. ms
26. obstipatie rond stoelgang
27. overgang
28. pds (prikkelbare darm)
29. psoriasis
30. reuma
31. schildklier klachten zoals hashimoto
32. vitiligo
33. winderigheid
34. verschillende andere auto-immuunziekten zoals ziekte van Crohn en reumatische artritis.

13. Wat mag wel en wat mag niet gegeten worden?

Op de website glutenvrij.nl zie je een schema met een voorbeeld voedingslijst.

Over deze producten krijg ik regelmatig de vraag of ze wel/ niet glutenvrij zijn.

• Deze producten zijn NIET glutenvrij: brood, cornflakes, couscous, gistextract, maltodextrine, speltbrood (alles met spelt), tarwezetmeel.
• Deze producten zijn WEL glutenvrij maar raad ik alsnog af (rijk aan suiker, zuivel of verkeerde vetten): chocolade, friet (patat), ijs, kaas, koffie, melk, room.

14. Kan ik direct aan de slag met recepten?

1. Download gratis de pdf met 12 heerlijke glutenvrije gerechten.
2. Meld je aan voor de nieuwsbrief en ontvang glutenvrije recepten + mijn eigen glutenvrije dagmenu (ontbijt, lunch, diner, tussendoortje).
3. Kijk in het boekje ‘De boodschappencoach’ waar alle producten van Albert Heijn en Jumbo gescreend zijn op gluten. Wellicht handig voor jou om mee te nemen naar de supermarkt.
4. Extra recepten en dagschema’s kan je vinden in het boek: de hormoonfactor. Dit is een basisboek op het gebied van glutenvrij. Wanneer je de Kickstart erbij koopt heb je nog meer recepten en dagschema’s.

Ir. Ralph Moorman