xeno oestrogenen

Je hebt fyto-oestrogenen en xeno-oestrogenen. Hieronder gaat het over de fyto variant.

Wat zijn fyto oestrogenen?

Fyto-oestrogenen of planten-oestrogenen zijn plantenstofjes die affiniteit hebben voor de oestrogeen receptor. Deze regulatoren kunnen dus (in theorie) de oestrogene activiteit beïnvloeden in het lichaam.

Er zijn drie hoofdgroepen: Isoflavonen, coumestanen en lignanen. Fyto-oestrogenen stimuleren vooral de beta-receptoren van oestrogeen, wat vaak een gunstig effect geeft. Beta- receptor stimulatie vermindert oestrogeendominantie, terwijl de alfa-receptor oestrogeendominantie juist kan verergeren. Lignanen kunnen ook het transporteiwit voor geslachtshormonen SHBG verhogen, waardoor geslachtshormonen minder in de vrije vorm circuleren en dus minder contact kunnen maken met receptoren.

Fyto-oestrogenen moeten niet verward worden met xeno-oestrogenen. Xeno-oestrogenen zijn chemische hormoonverstoorders zoals weekmakers in plastics en bepaalde bestrijdingsmiddelen.

Download online hormoontest

In welke voeding zit fyto oestrogeen?

De meest bekende hoog geconcentreerde bronnen van fyto-oestrogenen zijn soja, hop (in bier) en lijnzaad. Er zijn echter veel meer voedingsbronnen waar zwak werkende fyto-oestrogenen in zitten, maar daarvan zijn de effecten minder duidelijk.

Fyto oestrogeen supplementen

Supplementen met fyto’s gebruikt men vooral om overgangsklachten rond de meopauze te verminderen. Lignanen worden ook wel bij mannen met prostaatklachten (prostaatvergroting) ingezet. Je kan deze suppletie kopen bij iedere supplementenwinkel, apotheek en drogisterij.

Klachten bij een te laag én een te hoge dosering

Over de effecten van fyto-oestrogenen is nog veel onduidelijk. Zo is de werking minder sterk dan het lichaamseigen oestrogeen. Zo kan een fyto-oestrogeen niet alleen de oestrogene werking verhogen, maar ook concurreren met het lichaamseigen oestrogeen voor dezelfde receptor. Het hangt dus zeer af van het gehalte aan lichaamseigen oestrogenen in verhouding tot het aantal receptoren om te bepalen of een fyto-oestrogeen een boostend of remmend effect heeft op de oestrogene activiteit.

Er zijn vermoedens dat het effect van fyto-oestrogenen bij een hoog gehalte lichaamseigen oestrogeen remmend is (in de vruchtbare jaren), en bij laag lichaamseigen oestrogeen juist stimulerend is (na de overgang, bij mannen) (2). Sterke bijwerkingen bij aanbevolen gebruik worden zelden gemeld, omdat fyto’ doorgaans een mild effect geven. De bekendste bijwerking is na de overgang een verdikking van het baarmoederslijmvlies, waardoor er postmenopauzale bloedingen kunnen optreden.

Is dit supplement veilig of gevaarlijk?

Of een fyto oestrogeen bijvoorbeeld overgangsklachten kan verminderen is van vrouw tot vrouw verschillend. Erg belangrijk daarbij is dat de juiste darmbacterieen aanwezig moeten zijn om fyto oestrogenen beter werkzaam te maken, namelijk equolvormende bacteriën.(1) Op zich zijn deze supplementen voor gezonde vrouwen veilig.

Er zijn een aantal contraindicaties voor supplementen met fytooestrogenen zoals bij en na hormoongevoelige kanker, bij trombose en bij zwangerschap, omdat daar activiteit van ‘normale’ oestrogenen ongunstig kunnen zijn. Hoe gevaarlijk fyto’s kunnen zijn in deze specifieke situaties is niet goed onderzocht en daarom raad men het voor de zekerheid af. Er is ook steeds meer onderzoek naar verschillende receptoren van oestrogenen, namelijk de alfa- en beta-receptoren, waarbij stimulatie van de beta- receptor minder risico’s geeft. Sommige fyto-oestrogenen kunnen vooral de beta- receptor activeren, dus dat lijkt gunstig en is interessant om verder te onderzoeken (2).