Wat is het immuunsysteem?

In deze blog uitleg over het belangrijke immuunsysteem, ontstekingen en auto-immuunziekten.

Wat is het immuunsysteem?

Ons immuunsysteem of afweersysteem is het verdedigingsmechanisme van een dier of een mens (meercellige organismen) tegen interne of externe ziekteverwekkers.

Zo is dit verdedigingssysteem dag en nacht bezig om bedreigingen door bijvoorbeeld virussen, schimmels of (pathogene) bacteriën te bestrijden om ons te beschermen tegen ziekte. Bekende voorbeelden van ziektebeelden zijn natuurlijk griep of verkoudheid, maar en zijn er natuurlijk veel meer zoals voedselvergiftiging, hart- en vaatziekten, kanker en zelfs auto-immuunziekten waarbij het immuunsysteem door een fout (deels genetisch en deels leefstijl gerelateerd) lichaamseigen cellen aan gaat vallen. Als dit systeem goed functioneert hebben we dus een goede weerstand tegen allerlei soorten indringers.

Onze immuniteit is deels aangeboren, maar er is ook sprake van aanpassing aan de belasting die het te verduren krijgt. Dit noemt men dan adaptieve immuniteit (aanpassings-immuunsysteem).

Hoe werkt het immuunsysteem?

Een belangrijk deel van het werk van ons immuunsysteem is de aspecifieke of algemene afweer. Deze eerstelijns en tweedelijns afweer reageert op alle indringers en maakt daarin geen onderscheid.

De eerstelijnsafweer gaat het binnendringen tegen van ‘ongewenste gasten’. Onze huid en slijmvliezen (mond, neus, slokdarm, maag, longen, geslachtsorganen) zijn hier een belangrijk onderdeel van. Als je dit weet zal je begrijpen dat de symptomen bij infectie zoals hoesten, keelpijn, niesen, snotteren, braken en diarree een logisch gevolg zijn en een manier om het lichaam te beschermen. Daarnaast kan het spoelen door urine of traanvocht ook helpen bij deze eerstelijns defensie.

Als deze eerstelijnsdefensie niet voldoende effect heeft en de indringer hier toch voorbij komt dan is er ook een tweedelijnsafweer in bloed, weefselvloeistof en lymfevaten (lymfestelsel). Belangrijk bij deze verdediging zijn de verschillende soorten witte bloedcellen zoals neutrofiele granulocyten, nk-cellen, dendritische cellen, eosinifiele granulocyten, mestcellen, en basofiele granulocyten.

Over ontstekingen

Bij een ontsteking of inflammatie (in vlam zetten) door aantasting van beschermend weefsel (zoals bijvoorbeeld de huid) kan de indringer een ontstekingsreactie in gang zetten. Hierdoor ontstaat een lokale bloedophoping (rood worden, warm worden, zwelling) en dit wordt meestal in gang gezet door de signaalstof histamine (aangemaakt door mestcellen en basofiele granulocyten).

Door de extra bloedtoevoer en betere doorlaatbaarheid van de bloedvatwanden kunnen stollingsfactoren sneller naar het beschadigde weefsel toe om dit te herstellen en dus weer af te sluiten voor indringers. Prostaglandinen, aangemaakt door andere witte bloedcellen en beschadigde cellen, versterken ook de bloedaanvoer naar het geïnfecteerde weefsel. Bij hevige ontstekingen en ziekteverschijnselen kan ook de lichaamstemperatuur stijgen en er dus koorts ontstaan.

Een ander deel van het afweersysteem, het specifieke of adaptieve immuunsysteem zorgt ervoor dat wanneer je een eerste besmetting door een ziekteverwekker goed verwerkt, dat je lange tijd (soms voor de rest van je leven) immuun bent voor deze specifieke ziekte. Bij een vaccinatie wordt geprobeerd dezelfde immuniteit te verkrijgen door het toedienen van inactieve deeltjes van een virus of bacterie. De bedoeling is dat je resistent wordt voor deze specifieke indringers zonder dat je de ziekteverschijnselen krijgt (al kunnen bijwerkingen zoals koorts niet worden uitgesloten).

Laaggradige ontstekingen

Wat is een auto-immuunziekte?

Dit is een ziekte waarbij het immuunsysteem door een fout lichaamseigen weefsel (of cellen) als vijandig of lichaamsvreemd ziet. Het is vaak een combinatie van een familiaire (genetische) component met een overbelast (overactief) immuunsysteem. Leefstijlinterventie kan er voor zorgen dat het afweersysteem meer tot rust gebracht wordt en beter in balans komt.

Kan je dit soort ziekten testen?

Ja, dit kan door middel van bloedonderzoek bij de desbetreffende specialist.

Uitleg auto-immuunziekte

Hoe kan je het immuunsysteem versterken?

Je kunt jouw immuunsysteem verhogen door naar je algehele gezondheid te kijken en het immuunsysteem minder te belasten. Dit kan door:

• Voeding (spijsvertering /darmflora, suikers, afvallen, vetten)
• Beweging
• Stress- en angstreductie (of zelfs depressie)
• Slaap (vermoeidheid voorkomen)
• Koude-training
• Ondersteunen met pillen (o.a. vitamine c en vitamine d)

Verhogen van weerstand

Ben je bekend met LDN (Low Dose Naltrexon)?

LDN is een medicijn dat het immuunsysteem en de celgroei in balans kan brengen en zo het lichaam in staat stelt zichzelf te herstellen van ziekte of disbalans.

LDN

• Lees de gastblog van dr. Gert Schuitemaker: ‘Versterk je immuunsysteem tegen virussen’
• Een handig boek om je immuunsysteem te boosten: ‘Gezond van kop tot teen’

Ir. Ralph Moorman