Het hormoonsysteem

Wat is het hormoonsysteem? Dit is een systeem in het menselijk lichaam dat signaalstoffen (hormonen) afgeeft aan de bloedbaan om naar hun doelwit te brengen om zo het gewenste effect te creëren.

Hormonale klachten

Bij de dame in kwestie tieren de waterlanders welig bij het zien van een puppy. Of ze deelt onaangekondigd een ongenuanceerde sneer naar haar partner uit, waarop deze verzucht: “Last van d’r hormonen, zeker.” Last kan een vrouw er zeker van hebben, vooral tijdens de menstruatie of overgang, maar de emotionele pieken en dalen tijdens de cyclus betekenen feitelijk dat de hormonen goed hun werk doen. Ook in het mannenlijf worden hormonen geproduceerd, maar de aanmaak verloopt gelijkmatiger omdat er geen cyclus plaatsvindt. Heren zullen over het algemeen wat minder last hebben van emotionele uitbarstingen onder invloed van hormonen.

Over het hormoonsysteem wordt de laatste jaren veel gesproken. Wanneer het systeem goed functioneert zal dit wellicht je aandacht niet hebben. Het hormoonssysteem handhaaft als een volautomaat namelijk keurig de balans, terwijl ons lijf aan allerlei veranderingen en uitdagingen wordt blootgesteld. Zonder dat wij ons hier bewust van zijn is het hormoonsysteem 24 uur per dag aan het werk voor ons. Wanneer het stelsel niet optimaal functioneert komen we er pas achter wat hormonen doen. Of in dat geval dus niet doen. Hormonale klachten kunnen zich openbaren in de vorm van allerlei klachten, kwalen en ziekten. Bekende hormonale klachten die veel voorkomen zijn schildklierproblemen, insulineresistentie, bijnieruitputting, cyclusproblemen en slaapstoornissen. Hormonale problemen kunnen een medische oorzaak hebben, maar onderschat de invloed van jouw leefstijl zeker niet.

Samenwerken hormonen en zenuwen

In het menselijk lichaam is het een ratjetoe van cellen en organen. Om chaos te voorkomen, is communicatie tussen deze cellen van groot belang. Dat helpt het lichaam namelijk goed te functioneren. De communicatie vindt op allerlei manieren plaats, maar het hormoon- en zenuwstelsel spelen hierin een glansrol. Het zenuwstelsel is verantwoordelijk voor pijlsnelle communicatie; het geeft signalen door met neurotransmitters zoals acetylcholine en elektrische signalen. Het hormoonsysteem is de ietwat trage compagnon van het zenuwstelsel. Verschillende klieren en weefsels (weefselhormonen) in het lichaam geven boodschappenstoffen af aan het lichaam die via het bloed worden vervoerd. Zij kunnen algemene of heel specifieke effecten hebben op lichaamscellen, weefsels en organen. Deze boodschappenstoffen zijn de hormonen.

Het zenuwstelsel en het hormoonsysteem werken nauw samen. Het zenuwstelsel doet als het ware 24 uur per dag metingen in onze ‘binnenwereld’ en ‘buitenwereld’. Tijdens de monitoring wordt er onder andere bekeken of het lichaam op temperatuur is en hoe het is gesteld met de vochtbalans. Is er sprake van een onregelmatigheid in de innerlijke balans, oftewel de balans is verstoord, dan geeft het zenuwstelsel een seintje aan het hormoonsysteem. In veel gevallen gaat deze samenwerking buiten ons bewustzijn om. De belangrijkste functie van het hormoonsysteem is dus het overleven in en het helpen aanpassen van ons lichaam aan een veranderende omgeving.

Wil je veel meer weten over het hormoonsysteem en alle andere systemen in het menselijk lichaam? Lees dan het boek Gezond van kop tot teen. Ik leverde een bijdrage aan dit hoofdstuk.