Fructose en fructose intolerantie

Auteur: Ir. Ralph Moorman | Reacties:

fructose

Fructose zit al jaren in het verdachtenbankje als veroorzaker van overgewicht…

Wat is fructose?

Fructose of fruitsuiker is een monosaccharide met een zeer zoete smaak en goede eigenschappen om levensmiddelen mee te fabriceren.

In de natuur vind je het vooral in fruit, wortels, bessen en honing. De levensmiddelenindustrie gebruikt het vooral als fructoserijk concentraat als onderdeel in zoete producten of als basis voor vruchtensappen.

Waar zit fructose in?

Fructose zit in allerlei voedingsbronnen zoals fruit, groenten, vruchtensappen, zoete alcoholische dranken, honing, broodbeleg, snoep, zoete snacks, stropen en siropen. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van producten om te mijden of zeer met mate te nemen. Ook zijn er speciale fructosevrije alternatieven ontwikkeld om het makkelijker te maken. Ik raad aan om je te laten begeleiden door een gespecialiseerde allergie diëtist, die je alles kan leren over een fructose arm dieet en lijsten met toegestane producten.

NB. Fructose in fruit zit in zijn natuurlijke matrix in combinatie met glucose, vezels en veel gezonde stofjes zoals vitaminen en mineralen. Dit is dus heel wat anders dan geïsoleerde versie die hier bedoeld wordt hier, dus blijf zeker je twee stuks fruit per dag eten.

Wat is het verschil met glucose en sucrose?

  • Fructose en glucose zijn losse suikermoleculen (monosacchariden) en sucrose (saccharose of tafelsuiker) is een molecuul van glucose en fructose aan elkaar (disacchariden).
  • Fructose en glucose worden direct opgenomen vanuit de dunne darm in de bloedstroom en sucrose moet eerst afgebroken worden in losse fructose en glucose.
  • Als glucose en fructose in de bloedbaan terecht komen is er een verschil in de verwerking. Zo moet fructose eerst nog omgezet worden in glucose in de lever om de bloedsuiker te verhogen. Dit betekent dus dat het de bloedsuiker maar langzaam laat stijgen (een lagere glycemische index en lading dus).

Toch is een grote fructosebelasting op de lange termijn ongunstig voor de bloedsuikerspiegel, omdat het tot leververvetting kan leiden en via een omweg toch voor meer kans op insulineresisentie en diabetes type twee. Qua producteigenschappen is het zoeter dan glucose, beter oplosbaar in water en nog geschikter om levensmiddelen snel een lekker aroma te geven bij verhitting (maillard reactie). (4)

De meest voorkomende suiker in de natuur en de meest gebruikte in levensmiddelen is sucrose, die vaak gewonnen wordt uit suikerbiet of suikerriet. Concentraten die erg fructoserijk zijn is ‘high fructose corn sirup’(HFCS, of hoog fructose mais suiker) en agavesiroop.

Download online hormoontest

Wat is fructose intolerantie?

Bij fructose intolerantie of fructose malabsorptie wordt er onvoldoende enzym (xylose isomerase) aangemaakt om fructose in de dunne darmcellen op te nemen. Dit betekent dat het dan ook in de dikke darm terecht komt, waar darmbacteriën  zich er mee gaan voeding. Hier komen gassen bij vrij waardoor er symptomen ontstaan die bij het prikkelbare darmsyndroom horen zoals gasvorming (scheten, flatulentie) en diarree.

Deze intolerantie bestaat in allerlei gradities afhankelijk van de grootte van het tekort aan enzym-aanmaak. Als je intolerant bent is een fructose arm dieet aan te raden. Hoe ernstiger de intolerantie hoe strenger het dieet. 1 op 3 mensen heeft enige mate van deze intolerantie. De hormoonfactor is vaak niet zo rijk aan fructose, maar wanneer je erg fructose intolerant bent kun je hier extra op letten nog.

Fructose is ook een FODMAP.

Een veel zeldzamere en vaak ernstigere vorm van fructose intolerantie is de erfelijke vorm HFI. Hier is een erfelijk tekort aan een ander enzym, namelijk fructose 1-fosfaat aldolase.

Deze intolerantie komt vaker voor op jonge leeftijd en neemt dan af tot het tiende levensjaar. Hierna is er bij het ouder worden weinig verandering. (5)

Bestaat er een fructose intolerantie test?

Onderzoek kan met een ademtest (blaastest in het ziekenhuis).

Waarom in voedingsproducten?

De lage kostprijs is hierbij natuurlijk interessant maar ook de eigenschappen, namelijk:

  1. Het is zoeter dan glucose en tafelsuiker (dat uit glucose en fructose bestaat).
  2. Het is een ideale grondstof om aroma’s en een aantrekkelijke bruine kleur te laten ontstaan bij de verhitting van voeding (Maillard-reactie). Een heerlijk aroma is misschien wel het belangrijkste aankoopargument van een product.
  3. Het heeft een lage glycemische index, wat wil zeggen dat de bloedsuiker maar langzaam stijgt door fructose. Vroeger dacht men dat het wel eens gunstiger zou kunnen zijn bij insulineresistentie en diabetes.

Bovenstaand derde argument blijkt echter bij nader onderzoek toch niet te kloppen. Fructose draagt namelijk wel degelijk bij aan het ontstaan van insulineresistentie en diabetes type 2. De langzame bloedsuikerstijging door fructose wordt veroorzaakt door het feit dat het eerst in de lever omgezet moet worden naar glucose, alvorens de bloedsuiker gaat stijgen. Het proces dat in de lever plaatsvindt lijkt zeer veel op de verwerking van alcohol.

Fructose en alcohol kunnen ook in vetten omgezet worden en bij een te hoge calorie-inname leververvetting stimuleren. De lever is een belangrijk opslagorgaan van suiker als glycogeen en een vervette lever is hier minder efficiënt in. Via een omweg vergroot een hoge inname dus toch de kans op het ontstaan van insulineresistentie en diabetes type 2. (6)

Een interessante zoetstof

Het fructosegehalte van producten in de supermarkt is sinds 1976 steeds hoger geworden, alsmede het aantal mensen met overgewicht. In 1976 is het gelukt om op een zeer goedkope manier dit te winnen uit mais, en werd deze zoetstof zeer interessant voor de levensmiddelenindustrie.

Uiteraard betekent dit niet automatisch dat fructose de oorzaak is van het stijgende vetpercentage, want er is natuurlijk nog veel meer veranderd en eigenlijk kunnen calorieën uit allerlei bronnen voor overgewicht zorgen.

Wat fructose echter risicovoller maakt is dat het levensmiddelen een hoge dooreetfactor kan geven. Het zorgt niet alleen voor de lekkere zoete smaak, maar ook voor een fijn mondgevoel, geur en kleur en is dus een belangrijk instrument om een product te maken waar je moeilijk maat mee kunt houden (1).

Daarnaast kan een hoge inname ook de kans op het ontstaan van insulineresistentie vergroten. Hierdoor wordt de kans op bloedsuikerdips en snaaibuien groter (2). Last but not least kan een hoge fructose-inname ook het triglyceride gehalte in het bloed verhogen, de lever vervetten en de kans op metabool syndroom vergroten. (3)

Deel de blog op:

Over de schrijver

Ir. Ralph Moorman is ingenieur levensmiddelentechnologie en specialist op het gebied van voeding en hormonen. Op de Wageningen Universiteit heeft hij veel geleerd over voeding en zich vervolgens verdiept in de relatie van voeding tot ons hormoonsysteem. Moorman zelf geeft leefstijladvies omtrent zijn vakgebied en werkt samen met endocrinologen en andere artsen om tot het beste resultaat te komen. Hij schreef 3 boeken over dit onderwerp en is daarnaast docent bij de opleiding Trainer Hormoonfactor.

hormonen in balans e-book

Gratis e-book!

Maar liefst 69 pagina's: + hormoon test + 18 lekkere recepten + 10 gezonde dagschema's (tevens aanmelding voor mijn nieuwsbrief).

Door mij aan te melden geef ik toestemming om mijn gegevens te verwerken zoals beschreven in onze privacy verklaring

Your data is safe with us

Abonneer
Laat het weten als er
2 Reacties
Nieuwste
Oudste
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties

bij gelijke calorie inname van een gangbaar dieet met suikers of een dieet met flinke beperking van suikers,zet het eerste dieet meer aan in lichaamsgewicht dan het tweede dieet.

Hi Ralph, Duidelijk verhaal. Fructose lijkt inderdaad een boosdoener voor de gezondheid. Wat ik me wel afvraag; – Je denkt dat hogere inname van fructose lijdt tot een hogere calorie inname. Hoezo ‘denk’ je dit? Het staat toch vast hoeveel calorieën een gram fructose met zich mee brengt? En stel dat je je calorie inname gelijk houdt (iemand die dus eten zonder honger onder controle kan houden), maar je fructose inname wel verhoogt; Kom je dan ook aan? Ik denk persoonlijk dat het dan enkel andere gezondheidsrisico’s met zich mee brengt, zoals de invloed op de werking van de lever.… Lees verder »